Nasza sieć: Zasady monitoringu

Cele monitoringu

Podstawowym celem Górnośląskiej Regionalnej Sieci Sejsmologicznej(GRSS) jest monitorowanie sejsmiczności indukowanej eksploatacją pokładów węgla w obszarze Górnośląskiego Zagłębia Węglowego i na tej podstawie wyznaczanie lokalizacji i magnitudy zjawisk sejsmicznych. Monitoring sejsmiczny obejmuje prowadzenie cyfrowego banku danych sejsmicznych, opracowywaniu katalogu danych oraz rejonizacji obszarów występowania górniczych wstrząsów sejsmicznych.

Drugim istotnym celem jest szerokie udostępnianie informacji o sejsmiczności na Górnym Śląsku. Publikowany na naszej stronie Katalog górniczych wstrząsów sejsmicznych obejmuje datę i czas, magnitudę momentu sejsmicznego oraz lokalizację epicentrów wstrząsów (z dokładnością do 1000m).

Obszar Górnośląskiego Zagłębia Węglowego należy do jednych z najbardziej aktywnych sejsmicznie rejonów górniczych na świecie. Poziom intensywności zjawisk sejsmicznych jest bardzo zróżnicowany, od niewyczuwalnych przez ludzi, do silnych o charakterze słabych trzęsień Ziemi. Aktywność sejsmiczna poprzez dynamiczne oddziaływanie na wyrobiska górnicze powoduje występowanie zagrożenia tąpaniami. Najsilniejsze wstrząsy, o magnitudzie M>2.5 mogą powodować występowanie zagrożenia dla obiektów budowlanych i innych form środowiska naturalnego (Mutke 2019).

W rejonach prowadzonej eksploatacji górniczej w Górnośląskim Zagłębiu Węglowym, aktywność sejsmiczna nie występuje równomiernie na całym obszarze. Epicentra wstrząsów górotworu lokalizują się w kilku rejonach należących do różnych jednostek strukturalnych charakteryzujących się stosunkowo głębokim zaleganiem pokładów węgla (poniżej 500m), występowaniem w ich otoczeniu mocnych i grubych kompleksów piaskowcowych oraz silnie rozwiniętą tektoniką. Aktywność sejsmiczna oraz lokalizacja silnych wstrząsów ulegają okresowym zmianom, w zależności od usytuowania rejonów eksploatacji, lokalnych warunków geologiczno górniczych, a także stopnia koncentracji wydobycia.

Najwyższa aktywność sejsmiczna występowała w obszarze niecki bytomskiej oraz południowego skrzydła siodła głównego. Likwidacja większości kopalń w rejonie niecki bytomskiej i zmniejszenie wydobycia spowodowało w ostatnich latach znaczne zmniejszenie aktywności sejsmicznej w tym obszarze.

Należy również podkreślić, że ogniska najsilniejszych wstrząsów górniczych lokalizują się najczęściej w rejonie dużych stref uskokowych, w sytuacji gdy w pobliżu prowadzona jest eksploatacja górnicza. Świadczy to o istnieniu resydualnych naprężeń tektonicznych w rejonie tych uskoków. Najwyższą aktywność sejsmiczną indukowaną eksploatacją górniczą na strukturach tektonicznych obserwowano na młodym, trzeciorzędowym uskoku Kłodnickim oraz w strefie rozłamu tektonicznego niecki bytomskiej.

Model prędkościowy stosowany do lokalizacji ognisk wstrząsów

Głębokość od [km]	Głębokość do [km]	V [km/s]
0.0	1.2	3.8
1.2	2.0	4.6
2.0	3.0	5.3
3.0	10.0	5.8

Precyzja lokalizacji wstrząsu

Precyzja lokalizacji epicentrum wstrząsów z dokładnością do 1 km.
Sieć GRSS umożliwia interpretację wszystkich zjawisk sejsmicznych o magnitudzie Mw > 2.